Erken okuryazarlık, çocukların erken dönemlerinde formal okuma-yazma öğretiminden önceki dönemde, okuma yazmaya ilişkin kazanmaları beklenen ön koşul bilgi, beceri ve tutumlarının tümü olarak tanımlanmaktadır. Erken yaşlarda doğumdan itibaren çocuklara sağlanan deneyimler, çocukların okuma yazma ile ilgili olumlu tutum ve davranışlar kazanmasını sağlayarak okuryazarlık için temel oluşturan becerileri edinmelerini sağlar. Erken okur yazarlık becerileri; alıcı ve ifade edici dil, görsel ve işitsel algı, sözel dil ve yazılı dil arasındaki ilişkiyi anlama, sözcük dağarcığı, dinlediğini anlama, ses bilgisel farkındalık, yazı farkındalığı ve harf farkındalığı olarak gruplandırabilir.
Özel gereksinimli bireylerde erken okuryazarlık ise üzerinde çok durulmayan konulardan biridir. Özel gereksinimli çocukların okul öncesi dönemde, erken okuryazarlık becerileri değerlendirilmiş %58-%96 arasındaki çocukların okumaya hazır bulunmadığı ifade edilmiştir. Bu çocuklar dördüncü sınıfa geldiklerinde okuma becerileri tekrar değerlendirilmiş, %62’sinin yeterli okuma performansı sergileyemediği görülmüştür. Özel gereksinimli çocukların erken okuryazarlık becerileri iyi değerlendirilmeli ve ileriki yıllarda yaşanması olası okuma problemlerinin önüne geçilmelidir.
Özel gereksinimli çocuklarda davranışsal veya sosyal problemleri olanlar, düşük eğitim başarısı ve akademik performansı için yüksek risk altındadır. Hem normal gelişim gösteren hem de özel gereksinimli çocuklarda yapılan çalışmalar, okuma performansı ile problem davranışlar arasında ilişkiler olduğunu ortaya koymuştur. Davranış problemlerinin yanında dikkat eksikliği yaşayan çocuklar da erken okuryazarlık becerilerini edinmede güçlük yaşayabilmektedir. Özel gereksinimli çocuklarda okuma becerilerdeki eksikliklerin de davranışsal veya sosyal alandaki problemleri artırdığı görülmektedir. Zamanla, özel gereksinimli ancak davranış problemleri olmayan çocuklarda okuma becerileri daha hızlı gelişirken, davranış problemleri olan çocuklar bu becerileri kazanmakta zorlanmaktadırlar.
Yapılan çalışmalar erken okuryazarlığın özel gereksinimli ve risk grubu öğrencilerde erken müdahalenin önemini ortaya çıkarmaktadır. Erken müdahale ile davranış sorunlarını azaltmaya yönelik müdahaleler, temel okuma becerilerinin ve akademik başarılarının artmasına yardımcı olabilir. Kapsayıcı okul öncesi programlara katılan özel gereksinimli ve risk grubu çocuklar, engelli olmayan akranlarınınkine benzer şekilde erken okuryazarlıkta gelişmeler göstermektedir.
Zihinsel yetersizliğe sahip bireylerin ilkokulda sözcük bilgisi, çözümleme gibi alanlarda problemler yaşadıkları belirtilmektedir. Dil gelişiminde yaşanan problemler okul öncesi dönemde erken okuryazarlık becerileri desteklenmediği durumda ilkokulda okuma performansını olumsuz etkilemektedir. Risk grubunda olan çocukların okul öncesi dönemde desteklenmedikleri takdirde akranları ile aralarındaki fark daha çok açılmaktadır.
Öğrenme güçlüğü olan bireyler okuma problemleri ile en sık karşı karşıya gelen özel gereksinimli öğrenci gruplarındandır. Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin bellekte yaşadığı sorunlar, öğrenme güçlüğü probleminin ilkokula gelene kadar anlaşılamaması gibi sorunlar okumada yaşanan problemleri arttırmaktadır. Öğrenme güçlüğü olan çocuklarda bellekteki problemlerden kaynaklı harf-ses dönüşümünü yapamama, sözcüğün anlamını hatırlamakta güçlük çekme akıcı ve doğru okumaya engel bir durum oluşturmaktadır. Dikkatlerini çözümlemeye yoğunlaştırmaları, okuduğunu anlamasına engel olabilmektedir. Öğrenme güçlüğü genellikle okula başlayınca, çocuklar okuma problemleri yaşamaya başladıklarında fark edilmektedir. Okul öncesi dönemde bazı belirtileri olsa da daha çok akademik performans gerektiren ilkokulda fark edilmektedir. Bu gibi problemlerin önüne geçilebilmesi için okul öncesi dönemde tüm öğrencilerin erken okuryazarlık becerileri değerlendirilmeli, bu becerilerde gelişimsel gecikmesi olan öğrenciler belirlenerek erken müdahale programına alınmalıdır. Bu sayede risk grubu erken belirlenerek erken müdahale sağlanır ve ilerideki yaşanması muhtemel okuma problemleri en aza indirilmiş olur.
Erken okur yazarlık becerilerinin desteklenmesi için, materyaller ve etkinlikler açısından zengin bir çevre oluşturma, erken okur yazarlık becerilerini oyunlara dahil etme, kitap okuma ve inceleme etkinlikleri, günlük olaylar hakkında sohbet etme, çizdiği resimler hakkında konuşma, yeni sözcükler öğrenecekleri fırsatlar oluşturma, nesnelerin benzerlik ve farklılıkları hakkında konuşma, nesnelerin birbirlerine göre konumlarını söyleme, üç boyutlu nesneler kullanarak görseller oluşturma, örüntü kurma gibi etkinlikler yapılabilir.